Χωροι & μνημεια Λιατοβούνι Κόνιτσας
Στη θέση Λιατοβούνι Κόνιτσας, στο σημείο συμβολής του ποταμού Αώου με τον ποταμό Βοϊδομάτη, εντοπίστηκαν κατά την δεκαετία του ΄90 νεκροταφείο 103 τάφων και αρχιτεκτονικά λείψανα οικισμού.
Οι ταφές, σύμφωνα με την ανασκαφέα Αγγέλικα Ντούζουγλη, κάλυπταν το χρονικό διάστημα από το τέλος της Ύστερης Εποχής Χαλκού έως τις αρχές του 4ου αι. π.Χ. Η αρχαιότερη περίοδος αντιπροσωπευόταν από μία αντρική ταφή (Τ59), καθώς και από επιφανειακά ευρήματα διαταραγμένων ταφών. Η πλειονότητα των ταφών χρονολογείται από τον 7ο έως τον 5ο αι. π.Χ. Όσον αφορά στην τυπολογία οι περισσότεροι τάφοι ήταν λακκοειδείς. Στις περισσότερες περιπτώσεις καλύπτονταν με χώμα στην επιφάνεια του οποίου συσσωρευόταν λιθοσωρός από κροκάλες, που αποτελούσε και το σήμα του τάφου. Συχνά, όπως στη Βίτσα και στη Δουρούτη, παρατηρείται το φαινόμενο της επαναλαμβανόμενης χρήσης του τάφου. Δεν εντοπίστηκε καμία περίπτωση καύσης νεκρού, ενώ ανασκάφηκε μόνο ένας κιβωτιόσχημος τάφος, μία ταφή σε πίθο και τρεις κεραμοσκεπείς. Οι τελευταίοι αποτελούσαν μία συστάδα στην ανατολική πλευρά του νεκροταφείου και χρονολογούνται στην Ρωμαϊκή περίοδο. Οι νεκροί ήταν τοποθετημένοι εκτάδην με κατεύθυνση Α-Δ. και κτερισμένοι με πήλινα αγγεία, μεταλλικά όπλα, κοσμήματα και αγγεία.
Βόρεια του νεκροταφείου, στο φυσικό πλάτωμα κοντά στο ναΐσκο του Αγ. Αθανασίου, βρέθηκε ο αρχαίος οικισμός του οποίου ανασκάφηκε μικρό τμήμα. Τα λείψανα καμπυλόγραμμων και ορθογώνιων τοίχων από κροκάλες ανήκουν σε κρηπίδες πάνω στις οποίες στηρίζονταν οι ξυλόπλεχτοι και πηλόχριστοι τοίχοι, όπως μαρτυρούν τα ίχνη ξύλων πάνω σε κομμάτια πηλού που είχαν καεί στη φωτιά.
Για άγνωστους λόγους, πιθανόν μετά από πυρκαγιά, ο οικισμός και το νεκροταφείο εγκαταλείπονται στα μέσα του 4ου π.Χ. αι.
Ελένη Δ. Βασιλείου