Η μονή Ευαγγελισμού της Θεοτόκου Βύλιζας είναι κτισμένη σε περίοπτη θέση επάνω από την ένωση τριών παραποτάμων του Αράχθου και απέχει από το Ματσούκι 1200μ.

Κατά την παράδοση η μονή ιδρύθηκε τον 11^ο αιώνα, αλλά το σημερινό κτίσμα είναι μεταβυζαντινό. Η μονή έχει φρουριακό χαρακτήρα που  ακολουθεί τον αρχιτεκτονικό τύπο του «περίκλειστου». Αποτελείται από το καθολικό, το νάρθηκα και από μια σειρά κελιών που διατάσσονται γύρω από ορθογώνια αυλή με το διώροφο ηγουμενείο και το διαβατικό στη δυτική πλευρά. Βόρεια του συγκροτήματος βρίσκεται το παρεκκλήσι του Αγίου Ιωάννη Προδρόμου και η μνημειακή στέρνα της μονής, έργο του 1780.

Οι τοιχογραφίες του καθολικού χρονολογούνται στα 1793, ενώ του νάρθηκα είναι παλαιότερες. Το παρεκκλήσιο του αγίου Ιωάννη φέρει εντυπωσιακή τοιχογράφηση Καλαρρυτινών αγιογράφων οι οποίοι εργάστηκαν σε αυτό το έτος 1737. Η μονή πανηγυρίζει στις 25 Μαρτίου και στις 15 Αυγούστου, οπότε και σημειώνεται μεγάλη προσέλευση  προσκυνητών.

Ειρήνη Καλογιάννη –  Δήμητρα Παπαϊωάννου