Βόρεια και νότια της κοιλάδας του άνω Αράχθου σώζονται τα ερείπια των ελληνιστικών ακροπόλεων του Ανθοχωρίου και του Βοτονοσίου. Οι δύο οχυρές θέσεις ήλεγχαν τη διάβαση προς τη Θεσσαλία. Ανήκαν στη σφαίρα επιρροής των Μολοσσών και εντάσσονται στο ενιαίο αμυντικό σύστημα, που είχε οργανώσει ο Πύρρος σ΄αυτή την περιοχή. Η γεωγραφική τους εγγύτητα και η οπτική επαφή μεταξύ τους εξυπηρετούσε τις ανάγκες άμυνας.. Η πολύ αποσπασματική κατάστασή τους μαρτυρά ότι συμπεριλαμβάνονται στις 70 ηπειρωτικές πόλεις που κατέστρεψαν οι Ρωμαίοι το 167π.Χ.

Ακρόπολη Ανθοχωρίου

Η ακρόπολη Ανθοχωρίου βρίσκεται στο λόφο των Αγίων Αποστόλων, σε υψόμετρο περίπου 1220μ. Στο λόφο υπάρχουν λιθοσωροί, ενώ σώζονται αποσπασματικά τμήματα του αρχαίου τείχους, σε μία έως τρεις σειρές δόμων. Η τοιχοδομία είναι αμελής, αποτελούμενη κυρίως από μακρόστενους λίθους.

Στο εσωτερικό του Αγίου Χαραλάμπους, πάνω στο βράχο, υπάρχουν τέσσερις σκαλισμένες, ορθογώνιες επιγραφές. Η επιφάνεια των επιγραφών είναι φθαρμένη. Ανήκουν στον τύπο των αναθηματικών αναγλύφων με αρχιτεκτονικό πλαίσιο καθώς φέρουν λεπτές παραστάδες με αετωματική επίστεψη.

Στις πλαγιές του ιδίου λόφου βρέθηκε μία χάλκινη αρχαϊκή πόρπη, ενώ από τη θέση «Πύργος Ανθοχωρίου», προέρχεται μία χάλκινη αιχμή δόρατος από κιβωτιόσχημο τάφο της ΥΕΙΙΙ περιόδου, στοιχείο που ανάγει την κατοίκηση της περιοχής στους ύστερους τουλάχιστον μυκηναϊκούς χρόνους.

Στη θέση «Γάβροβα» Ανθοχωρίου βρέθηκαν κτίσμα και τέσσερις τάφοι κιβωτιόσχημου τύπου, χρονολογούμενα στην Ύστερη Αρχαιότητα.

Ακρόπολη Βοτονοσίου

Η ακρόπολη Βοτονοσίου, στην αντίπερα βόρεια όχθη του Αράχθου, βρίσκεται επίσης σε λόφο και σε υψόμετρο περίπου 800μ. Το τείχος σώζεται κι εδώ αποσπασματικά, σε μία έως τρεις σειρές δόμων. Οι δόμοι είναι συνήθως μακρόστενοι, ενώ δε λείπουν και άλλοι με πιο τετραγωνισμένο σχήμα. Φαίνεται ότι περιέζωνε το λόφο και ήταν ενισχυμένο με έναν ή περισσότερους πύργους.

Στη θέση «Άγιος Αθανάσιος», όπου ήταν το ανατολικό νεκροταφείο του οικισμού, βρέθηκε «θησαυρός» χάλκινων αγγείων .Στη θέση «Τρία Χάνια», και σε διάφορα σημεία μέσα κι έξω από την ακρόπολη, βρέθηκαν επιτύμβιες ενεπίγραφες πλάκες και κιβωτιόσχημοι τάφοι.

Μολονότι η ακρόπολη Βοτονοσίου χρονολογείται στον τέταρτο ή στις αρχές του 3ου αι. π.Χ., υπήρξαν και πρωιμότερα ευρήματα του 6ου και 5ου αι. π.Χ., όπως τμήμα λίθινης αξίνας και χάλκινη λήκυθος με προσωπείο σειληνού στη βάση της λαβή

Μανθούλα Αναστοπούλου